Τρίτη 26 Νοεμβρίου 2013

Το πρίσμα μου

Το πώς κάποιος αντιλαμβάνεται τα πράγματα, το πώς δίνει νόημα σε καταστάσεις και γεγονότα και γενικότερα το πώς αξιολογεί τον εαυτό του και τους άλλους εξαρτάται από το σύστημα αξιών και πεποιθήσεων που το άτομο έχει αναπτύξει σταδιακά στην ζωή του.

Με άλλα λόγια, το νόημα που θα δώσει σε μια κατάσταση, σε ένα αντικείμενο ή σε ένα συμβάν δεν εξαρτάται από το ίδιο το αντικείμενο ή την κατάσταση αλλά από το πρίσμα μέσα από το οποίο το άτομο «βλέπει» τα πράγματα. Το χρώμα των φακών στα γυαλιά που φοράμε στα μάτια μας καθορίζουν το χρώμα που θα έχει κάθε αντικείμενο γύρω μας.
Αν ήταν αλλιώς, αν δηλαδή το οποιοδήποτε γεγονός γεννούσε - ανεξάρτητα από το ποιος το κοιτάει - σκέψεις, συναισθήματα και αξίες, θα έπρεπε τότε μπροστά στο ίδιο γεγονός π.χ. την ανακοίνωση μιας πολιτικής τακτικής, όλοι οι άνθρωποι να σκεφτούν με τον ίδιο τρόπο και να έχουν το ίδιο συναίσθημα και την ίδια άποψη…. Πράγμα που δεν ισχύει γιατί θα σήμαινε την ακύρωση της διαφορετικότητας και αυτόματα το τέλος των τηλεοπτικών παραθύρων και συζητήσεων!
Στην πραγματικότητα, αν κάποιος μπροστά σε ένα πόμολο πόρτας (το αντικείμενο), αισθάνεται φόβο (το συναίσθημα), είναι γιατί βλέπει το πόμολο ως απειλή, «έχει μικρόβια …. θα αρρωστήσω….»  (το νόημα που δίνει σε αυτό) και όχι γιατί το πόμολο από μόνο του, γεννά φόβο.

Το πρίσμα τώρα, μέσα από το οποίο δίνουμε νόημα στα πράγματα και στις καταστάσεις δεν είναι προϊόν μιας νύχτας αλλά προκύπτει από την φυσική και γενετική κατάσταση (το DNA) του ίδιου του ατόμου σαν φυσικό οργανισμό, από τις εμπειρίες που έκανε κατά την διάρκεια της ζωής του, από την συγκεκριμένη οικογένεια και την κοινωνία που έζησε, από τυχαία γεγονότα, καθώς και από την μόρφωση και κατάρτιση που επέλεξε.

Είναι σημαντικό πιστεύω, για τον κάθε αναγνώστη να έχει στο μυαλό του το background, τον τρόπο αντίληψης του εκάστοτε συγγραφέα. Το δικό μου πρίσμα, μέσα από το οποίο «διαβάζω» γεγονότα και ανθρώπινες συμπεριφορές, ακούει στο όνομα Γνωσιακή Συμπεριφοριστική Θεώρηση.