Τι είναι Γνωσιακή Συμπεριφοριστική Θεραπεία

Η Γνωσιακή Συμπεριφοριστική Θεραπεία (ΓΣΘ) είναι μια μορφή ψυχοθεραπείας που για να φτάσει στην σημερινή της μορφή βασίστηκε στη δουλειά πολλών ατόμων (Pavlov, Watson, Skinner, Bandura, Mahoney, Meichenbaum, Ellis, Beck).

Ο πυρήνας της ΓΣΘ είναι:

οι σκέψεις που κάνουμε και το νόημα που δίνουμε σε πράγματα και καταστάσεις, επηρεάζουν

τα συναισθήματά μας – το τι νιώθουμε, με αποτέλεσμα

να πράττουμε – να συμπεριφερόμαστε ανάλογα

Ένα παράδειγμα θα εξηγούσε ίσως καλύτερα.

Δύο αδέλφια περπατούν στο δρόμο. Ξαφνικά προσγειώνεται μπροστά στα πόδια τους μια γλάστρα που τυχαία έπεσε από ένα μπαλκόνι. Ο πρώτος σκέφτεται «ω… ρε φίλε… φτηνά την γλίτωσα….. να παίξω κανένα λόττο», αισθάνεται έκπληξη και χαρά. Χαμογελώντας όταν πηγαίνει σπίτι κανονίζει έξοδο με φίλους.

Ο δεύτερος αδελφός σκέφτεται «εντάξει….. ήρθε η ώρα μου… προς το παρόν την γλίτωσα αλλά αν στο επόμενο τετράγωνο δεν είμαι τόσο τυχερός;», αισθάνεται ανησυχία και φόβο, πηγαίνει σπίτι και αποφεύγει να βγει, επιστρατεύοντας κάθε είδους δικαιολογία ή για να βγει τσεκάρει πρώτα τον καιρό (να μην υπάρχει πρόβλεψη για αέρα, επομένως λιγότερες πιθανότητες να φύγει η γλάστρα από την θέση της), ή φροντίζει να έχει κάποιον δίπλα του (ώστε να τον βοηθήσει στην περίπτωση που τον χτυπήσει η γλάστρα).

Με άλλα λόγια, ένα συναίσθημα – χαρά, λύπη, φόβος, άγχος, δεν μας κατακλύζει από το πουθενά, δεν προσγειώνεται σαν μάννα εξ’ ουρανού στο κεφάλι μας. Είναι απόρροια του πως ‘βλέπουμε’ τα πράγματα. Στο παράδειγμά μας, ο δεύτερος αδελφός  ‘διάβασε’ την προσγείωση της γλάστρας κοντά στα πόδια του σαν κάτι απειλητικό για την ζωή του και τον εαυτό του ως αδύναμο να αντεπεξέλθει σε αυτή την απειλή.

Σε αυτόν τον τρόπο σκέψης, στο πως διαβάζουμε δηλαδή τα πράγματα και στην συνέχεια στο τι κάνουμε σε επίπεδο συμπεριφοράς εστιάζεται η Γνωσιακή Συμπεριφοριστική Θεραπεία.