Παιχνίδια και παγίδες του μυαλού

Στον κόσμο μας έχουμε μάθει να δίνουμε βάση στο τι σκεφτόμαστε. Αυτόματα και γρήγορα, ο τρόπος που σκεφτόμαστε, μας κάνει να συμπεριφερόμαστε ανάλογα με τις περιστάσεις, να παίρνουμε αποφάσεις, να ζούμε με τους γύρω μας. Έχουμε μάθει να βασιζόμαστε στην σκέψη μας, να μην την αμφισβητούμε και να τη θεωρούμε σωστή με απόλυτο τρόπο. Η αλήθεια βέβαια είναι, ότι έτσι γλιτώνουμε χρόνο και ενέργεια. Με άλλα λόγια, θα σπαταλούσα πολύ χρόνο και θα κουραζόμουν πολύ αν για κάθε μικρή ή μεγάλη απόφαση στην καθημερινότητά μου έπρεπε να αναλύσω τις πιθανότητες, να εκτιμήσω και να αξιολογήσω το αποτέλεσμα! Π.χ. το τι θα φορέσω στον γάμο της αδελφής μου: την φόρμα γυμναστικής, το μπικίνι ή το φόρεμά μου... Αυτόματα, γρήγορα, με σιγουριά, η εμπειρία μου λέει ότι το φόρεμα είναι η καλύτερη επιλογή.

Πολλές  φορές  όμως  η  ίδια  μας  η  σκέψη με την γρηγοράδα και το απόλυτο της, μας δημιουργεί προβλήματα και καταλήγει σε αδιέξοδο. Αυτό συμβαίνει γιατί την υιοθετούμε χωρίς κρίση, την πιστεύουμε ως αληθινή, την ταυτίζουμε με το συναίσθημα που νιώθουμε και την έκβαση των καταστάσεων γύρω μας.

Ας τα πάρουμε όμως με την σειρά.

Η σκέψη είναι κάτι νοερό, χωρίς υλική και φυσική υπόσταση και είναι ουδέτερη. Δηλαδή, μια σκέψη δεν ταυτίζεται με κάποιο συναίσθημα αλλά δημιουργεί ένα συναίσθημα στον συγκεκριμένο άνθρωπο, την συγκεκριμένη στιγμή. Αλλιώς θα έπρεπε η ίδια σκέψη να προκαλεί σε όλους τα ίδια ακριβώς συναισθήματα, πάντα. Πράγμα που όμως δεν ισχύει. Π.χ. η σκέψη «θα γίνει πόλεμος» στους εμπόρους όπλων φέρνει χαρά και ανυπομονησία. Η ίδια σκέψη «θα γίνει πόλεμος» σε έναν πατέρα και σύζυγο, δημιουργεί άγχος και φόβο!

Οι σκέψεις που κάνουμε και το πώς αισθανόμαστε συμβαίνουν στο μυαλό και στο κορμί μας, είναι δηλαδή υποκειμενικά στοιχεία. Αντίθετα η πραγματικότητα – η φυσική ροή των γεγονότων, το «εδώ και τώρα», είναι ανεξάρτητη από εμάς, αντικειμενική. Έτσι: 

• Μια σκέψη δεν επηρεάζει και δεν ταυτίζεται με την πραγματικότητα. Π.χ. Σκέφτομαι «ψητό κοτόπουλο» δεν σημαίνει ότι το έχω μπροστά μου. Αν σκεφτώ «θα γίνω ρεζίλι», «θα απολυθώ», «θα λιποθυμήσω», δεν σημαίνει ότι θα συμβεί. Απλά φοβάμαι ότι θα συμβεί.
• Τα συναισθήματα που βιώνουμε (φόβος, άγχος, χαρά, λύπη) δεν ταυτίζονται με την πραγματικότητα και την έκβαση αυτής. Π.χ. αισθάνομαι φόβο στο σκοτάδι (γιατί σκέφτομαι κάτι κακό θα μου συμβεί) δεν σημαίνει ότι επειδή εγώ φοβάμαι όντως κάτι κακό θα συμβεί.

Έτσι, μόνο και μόνο επειδή σκέφτηκα κάτι (ανεξάρτητα από το αν είναι καλό ή κακό για μένα) δεν αυξάνονται οι πιθανότητες να συμβεί. Π.χ. αν σκεφτώ "θα πέσω" δεν σημαίνει ότι η συγκεκριμένη σκέψη έχει την δύναμη να επηρεάσει την έκβαση της εξόδου μου. Γιατί τότε για να γίνω πλούσια θα έφτανε……. να σκεφτώ «κερδίζω το λόττο»! 

Πολλές φορές όμως επειδή έκανα μια σκέψη ή αισθάνθηκα ένα αρνητικό συναίσθημα, καταλήγω να κάνω κάτι (σε επίπεδο συμπεριφοράς) και εδώ, κρύβεται και η παγίδα! Μόνο και μόνο επειδή σκέφτομαι ή νιώθω κάτι καταλήγω να κάνω κάτι το οποίο, όπως όλες οι συμπεριφορές, έχει συνέπειες (θετικές ή αρνητικές) στην ζωή μου.

Π.χ. αισθάνομαι άγχος για το 1ο ραντεβού, δεν σημαίνει ότι θα πάει άσχημα (ή καλά). Βέβαια, αν κατά την διάρκεια όλης της βραδιάς, εξαιτίας του άγχους που αισθάνομαι, μιλάω ακατάπαυστα για άσχετα πράγματα ή καταναλώνω πολύ αλκοόλ, αυξάνονται οι πιθανότητες να μην περάσουμε καλά. Όμως για την κακή έκβαση του ραντεβού μου θα ευθύνεται η συμπεριφορά μου, το τι έκανα – μιλούσα ακατάπαυστα ή έπινα (με όλες τις συνέπειες του αλκοόλ στο κορμί μου) – και όχι το συναίσθημά μου.